Abp Józef Kowalczyk
Nuncjusz Apostolski
UWAGI DOTYCZĄCE PROGRAMU NAUCZANIA FILOZOFICZNO-TEOLOGICZNEGO I MISJI KANONICZNEJ WYKŁADOWCÓW W WYŻSZYCH SEMINARIACH DUCHOWNYCH
Warszawa, 23 listopada 1992 r.
Do wszystkich Księży Kardynałów, Arcybiskupów, Biskupów Diecezjalnych, Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich i Rektorów Katolickich Uczelni w Polsce
Troska, jaką Kościół otacza formację przyszłych kapłanów, znalazła ostatnio swój szczególny wyraz w Synodzie Biskupów i wydanej po nim Adhortacji Apostolskiej Pastores dabo vobis. Wśród różnych wskazań tej adhortacji można znaleźć następujące przypomnienie: «Na wykładowcach, którzy przez nauczanie teologii wprowadzają przyszłych kapłanów w studia nad sacra doctrina i pomagają w jej zgłębianiu, spoczywa szczególna odpowiedzialność» (n. 67). Wykładowca teologii nie jest bowiem «sam źródłem swego autorytetu», nie wykłada własnej nauki, lecz «spełnia swe zadanie z mandatu Kościoła» (tamże), przekazując wiernie jego doktrynę.
Powszechne prawo Kościoła precyzuje szczegółowe normy, które mają dopomóc w realizacji tej fundamentalnej funkcji seminarium. W stosunku do wykładowców, w szczególności dyscyplin filozoficzno-teologicznych, należy więc mieć na uwadze między innymi następujące zasady:
- W seminarium powinni być ustanowieni wykładowcy poszczególnych dyscyplin w liczbie odpowiadającej ilości alumnów. Zasadniczo powinni to być kapłani, odznaczający się nie tylko odpowiednią wiedzą, lecz również przykładem życia kapłańskiego (por. KPK, kan. 253; Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis, 32-33; Pastores dabo vobis, 67).
- Powinni posiadać doktorat lub licencjat, uzyskany na uniwersytecie czy wydziale uznanym przez Stolicę Apostolską (por. KPK, kan. 253, §1). Konstytucja Apostolska Sapientia Christiana formułuje głęboko obecną w praktyce Kościoła zasadę odpowiedniego uprawnienia naukowego wykładowcy: powinno być ono zgodne z wykładaną dziedziną (por. Sapientia Christiana, 25, §1,2 Ordinationes, art. 17).
- Konsekwentnie do charakteru pełnionego zadania, wykładowcy teologii i filozofii w seminariach, otrzymawszy od kompetentnego Biskupa misję kanoniczną, zobowiązani są do osobistego złożenia wyznania wiary, według formuły zatwierdzonej przez Stolicę Apostolską (por. KPK, kanony 812 i 833, 6°).
- Studium filozoficzno-teologiczne powinno obejmować podstawowe dziedziny, o których mowa ogólnie w KPK, kan. 253, § 2, a bardziej szczegółowo w RFIS, 70-81).
- W trosce o należytą formację ekumeniczną w katolickich uczelniach Prawodawca daje bardzo jasne i ścisłe wskazania: «Wszyscy znawcy zagadnień ekumenicznych w innych wspólnotach chrześcijańskich mogą być zaproszeni przez prawowitą władzę do wygłoszenia konferencji, a nawet kilku wykładów w katolickich uczelniach, byleby tylko uwzględniało się charakter właściwy każdej uczelni. Również katoliccy profesorowie niech z pełną gotowością wykonują wzajemnie to samo zadanie, jeśli zostaną zaproszeni» (Directorium de reoecum. II, 12 [91]).
- Powyższe normy wydane zostały przez Najwyższą Władzę Kościelną i jako takie tylko przez nią mogą być zmieniane.
ABP JÓZEF KOWALCZYK Nuncjusz Apostolski
Warszawa, dnia 23 listopada 1992 r.
