Wrzesień jest szczególnym miesiącem w mogilskim Sanktuarium. Jest to czas wktórym przeżywamy odpust, obchodzony tradycyjnie w Uroczystość
Podwyższenia Krzyża Świętego (14 września). Sama nazwa tego święta
pochodzi od faktu odnalezienia krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus. Z
tym wydarzeniem związana jest postać cesarzowej – świętej Heleny,
której pałac przekształcono na bazylikę. W tej świątyni umieszczono
następnie drogocenną relikwię Krzyża przywiezioną z Jerozolimy.
oraz rzymskiej części relikwii Krzyża Świętego są cystersi. W kaplicy
za głównym ołtarzem, oprócz wspomnianej relikwii, przechowywana jest
również część tabliczki, jaką Piłat kazał umieścić na krzyżu.
W Sanktuarium czczone są również w szczególny sposób relikwie
Chrystusowego Krzyża oraz związany od wieków z bazyliką łaskami
słynący wizerunek Pana Jezusa Ukrzyżowanego. Kiedy cystersi przybyli do
Mogiły, zastali tu resztki obrzędów pogańskich, odprawianych u stóp
kopca Wandy, córki Kraka – legendarnego założyciela Krakowa. Postawili
tu krzyż i rozpoczęli ewangelizację. Następnie wybudowali kościół, w
którym Chrystusowy Krzyż zajaśniał szczególnymi łaskami. Jego dzieje, a
zwłaszcza początki, giną w zakamarkach historii. W południowej ścianie
krużganków znajduje się wmurowana płyta pochodzącą z kaplicy Krzyża
Świętego, noszącą ślady wyżłobione kolanami pielgrzymów. Jest ona
świadectwem bardzo żywego kultu, który rozwijał się w poprzednich
wiekach.
Wielki odpust w Mogile rozpoczynają
Nieszpory Pontyfikalne (13 września) śpiewane po łacinie przez wspólnotę
cystersów oraz uroczysta Msza św. z procesją pokutną z relikwiami
Krzyża Świętego.
Każdego dnia wedle stałego porządku odprawiane
są w bazylice Msze św. i nabożeństwa, podczas których przybywający
licznie pielgrzymi rozważają bolesną mękę naszego Zbawiciela, uwielbiają
Go i dziękują za wszelkie dobro w życiu. Przychodzą również, by żałować
za swe grzechy i przewinienia oraz prosić o łaski dla siebie i swoich
bliskich.
