W dniach od 17 do 20 marca 2009 r. Ojciec Święty przebywa z wizytą apostolską w Kamerunie. Jest to dla nas okazja, aby zastanowić się nad początkami ewangelizacji w tym afrykańskim kraju, powierzonym niemieckim misjonarzom pallotyńskim, których Stolica Apostolska wysłała tam w 1890 r.
Pierwszy okres: 1890 – 1915: Początki
25 października 1890 r. do Duala w Kamerunie przybywają dwaj pallotyńscy księża, Heinrich Vieter i George Walter (z prowincji niemieckiej) oraz pięciu braci i jeden seminarzysta. 8 grudnia 1890 r. odprawiają mszę świętą w pierwszym domu w Marienbergu (Góra Maryi), który sami zbudowali, oddając Kamerun pod opiekę Matki Bożej, Królowej Apostołów. Dwa lata później, w 1892 r., przybyły również pierwsze niemieckie pallotynki.
W Boże Narodzenie 1891r. otwarto pierwszą szkołę misyjną i pierwszych piętnastu uczniów przyjmuje sakrament chrztu.
W 1904r. prefektura apostolska w Kamerunie zostaje wyniesiona do godności wikariatu apostolskiego, a pierwszym wikariuszem apostolskim zostaje wielebny Heinrich Vieter, który umrze i zostanie pochowany w Jaunde. Postać tego biskupa i pallotyńskiego misjonarza jest fundamentalna w historii ewangelizacji Kamerunu.
Dane statystyczne z końca 1913 r. informują o 16 placówkach misyjnych, którymi zajmowało się 34 księży, 37 braci i 31 sióstr zakonnych (wszyscy to pallotyni), 223 tubylczych katechistów i 28179 katolików.
W ciągu pierwszych 25 lat, 36 pallotyńskich misjonarzy (23 braci, 11 księży i dwie siostry zakonne) oddało życie, by Kościół w Kamerunie mógł przeżyć.
Jedną z konsekwencji pierwszej wojny światowej było wydalenie niemieckich pallotynów z kraju. Stało się tak na skutek klęski Niemiec i podziału Kamerunu, który częściowo przypadł Francji, a częściowo Anglii.
Drugi okres: 1964 – 1994: Powrót
Pallotyńscy misjonarze wrócili do Kamerunu w 1964r. Stało się to za przyczyną arcybiskupa Jaunde Jeana Zoà, który przebywając w Rzymie jako uczestnik Soboru Watykańskiego II poprosił Pallotynów, aby wrócili do Kamerunu. Arcybiskup uważał, że pallotyńscy misjonarze są „ojcami w wierze” i miał wiele szacunku dla dzieła ewangelizacji z początku wieku. Niemieccy pallotyni zgodzili się na propozycję arcybiskupa. Trzej pierwsi osiedlili się w Jaunde, stolicy Kamerunu, i szybko utworzyli parafię pod wezwaniem św. Wincentego Pallottiego. W latach 80. pojawiły się pierwsze lokalne powołania, a pierwszy kameruński pallotyn otrzymał święcenia kapłańskie w 1994 r.
Misjonarki pallotyńskie, tym razem polskie, wróciły do Kamerunu w 1999 r.
Trzeci okres: 1994 – 2008: Wielki rozwój
W 1990r. Kościół w Kamerunie obchodził stulecie ewangelizacji. Była to okazja, żeby porozmawiać o początkach i pierwszej ewangelizacji dokonanej przez pallotyńskich misjonarzy.
Naturalną konsekwencją obchodów stulecia były liczne rzesze młodych ludzi, którzy zapukali do drzwi Pallotynów, żeby również zostać misjonarzami.
Dzisiaj mamy ponad czterdziestu księży i braci po wieczystych ślubach oraz pięćdziesięciu studentów przygotowujących się do kapłaństwa.
Pallotyńscy misjonarze (wszyscy są Kameruńczykami) pracują w sześciu diecezjach w kraju: prowadzą parafie i jedną szkołę średnią. Na uwagę zasługuje Centrum Duszpasterskie „Jana XXIII”, gdzie proponuje się duchową i apostolską formację, i wraz z innymi instytutami zakonnymi wyświęca się do formacji kandydatów w dwóch szkołach wyższych na wydziale filozofii (Instytut Mukasa) i teologii (szkoła św. Cypriana). Pięciu kameruńskich księży pracuje również w Republice Południowej Afryki; są odpowiedzialni za domy formacyjne. To oznacza, że oni sami stali się misjonarzami zgodnie z linią Papieża Pawła VI, który wzywał Afrykańczyków, aby „zostawali misjonarzami na swoim kontynencie”.
Należy odnotować, w jaki sposób Siostry Pallotynki od samego początku (1892) angażowały się we współpracę przy ewangelizacji Afryki pallotyńskiej. Siostry Apostolstwa Katolickiego są obecne w Mozambiku, a Siostry Misjonarki Apostolstwa Katolickiego są obecne w Republice Południowej Afryki, w Rwandzie, Kongu, Tanzanii i Kamerunie.
W realizację pallotyńskiego charyzmatu w Afryce zaangażowanych jest również wielu świeckich. Niektórzy złożyli już przyrzeczenie apostolskie w Zjednoczeniu Apostolstwa Katolickiego. Należy zwrócić szczególną uwagę na grupę młodzieży „Elżbieta Sanna” w Kigali, stolicy Rwandy.
Czwarty okres: Powstanie Regii Trójcy Świętej
8 grudnia 2008 r. została prawnie erygowana nowa jednostka pallotyńska, Regia Trójcy Świętej, która obejmuje Kamerun i Nigerię, ma własny zarząd i lokalną radę regionalną.
Data 8 grudnia przypomina o zawierzeniu Kamerunu Maryi Królowej Apostołów dokonanym przez biskupa Heinricha Vietera właśnie 8 grudnia 1890 r. w początkach ewangelizacji.
W ten sposób wypełnia się przepowiednia założyciela Pallotynów, świętego Wincentego Pallottiego, który na łożu śmierci zapewnił dwunastu pierwszych pallotynów, którzy przy nim byli, że „Stowarzyszenie rozwinie się, Bóg mu będzie błogosławił, a wy to zobaczycie. Mówię to wam nie dlatego, że mam ufność, ale dlatego, że mam pewność”.
Rzeczywiście, pallotyni są obecni na kontynencie afrykańskim w dziesięciu państwach, liczą ponad trzystu członków, a liczba wciąż rośnie. Wspomniane państwa to Kamerun, Nigeria, Republika Południowej Afryki, Zambia, Mozambik, Wybrzeże Kości Słoniowej, Tanzania, Kenia, Rwanda i Demokratyczna Republika Konga.
W czasie swojej wizyty w Kamerunie, 18 marca, w bazylice Maryi Królowej Apostołów prowadzonej przez pallotynów, Papież odprawi nieszpory z lokalnym duchowieństwem i przedstawicielami ruchów eklezjalnych i innych wyznań chrześcijańskich. Dodajmy, że bazylika została zbudowana na wzgórzu „Mvolyé” dla upamiętnienia stulecia ewangelizacji Kamerunu, w tym samym miejscu, w którym biskup Vieter zbudował pierwszy kościół w Jaunde. Na szczeblu diecezjalnym otwarto proces beatyfikacyjny biskupa Vietera.
Ks. Stanisław Stawicki SAC,
Ks. Antonio Celona SAC
Serwis Informacyjny SAC
