Kościół katolicki w Niemczech wspomina 2 lutego 80. rocznicę stracenia przez hitlerowców męczennika, ks. Alfreda Depla SJ. Pochodzący z Mannheim teolog i antropolog społeczny był kluczową postacią ruchu oporu przeciwko hitlerowcom i od 1941 r. współpracował z grupą Helmutha von Moltke w tzw. „Kreisauer Kreis”- Kręgu Krzyżowej.
Alfred Delp urodził się 15 września 1907 r. w Mannheim. Wyrastał w rodzinie katolickiej, ale o silnych tradycjach protestanckich. Uczęszczał do ewangelickiej szkoły podstawowej i przyjaźnił się z katolickim proboszczem, wpierw został konfirmowany, a później przyjął pierwszą komunię. W 1926 r. wstąpił do jezuickiego nowicjatu, studia teologiczne rozpoczął w 1934 r. Po otrzymaniu święceń kapłańskich w 1937 r. pracował w duszpasterstwie mężczyzn i robotników.
Po tym, jak narodowi socjaliści odmówili mu podjęcia studiów doktoranckich na uniwersytecie w Monachium, ks. Delp dołączył do krytycznego wobec narodowego socjalizmu czasopisma jezuitów „Stimmen der Zeit”. Jednocześnie w kazaniach przedstawiał swoją wizję chrześcijaństwa opartego na solidarności i humanitarnym społeczeństwie w opozycji do państwa narodowosocjalistycznego. Ks. Delp był także ostrym krytykiem zadowolonego z siebie, mieszczańskiego Kościoła. Wzywał do „pilnego dialogu misyjnego z obecnym czasem”. Jezuita podkreślał, że Kościół nie powinien żywić „nieufności wobec twórczych mocy człowieka”. Był przekonany, że „nikt nie uwierzy w przesłanie zbawienia i Zbawiciela, dopóki nie wykrwawimy się do szpiku kości w służbie ludziom, którzy są chorzy fizycznie, psychicznie, społecznie, ekonomicznie, moralnie lub w inny sposób”. Po 1939 r. pomagał przerzucać Żydów z Niemiec do Szwajcarii. Chciał także zostać kapelanem wojennym, ale odmówiono mu tej funkcji ze względu na przynależność do zakonu.
Gdy hitlerowcy zawiesili „Stimmen der Zeit”, ks. Delp został rektorem parafii św. Jerzego w jednej z podmiejskich dzielnic Monachium. Mając upoważnienie swego prowincjała, ks. Augustyna Roscha, współpracował na przełomie lat 1943/1944 z „Kreisauer Kreis”. W Kręgu z Krzyżowej odpowiadał za opracowanie programu społecznego przyszłego wolnego rządu niemieckiego na podstawie myśli z społecznych encyklik „Rerum novarum” Leona XIII i „Quadragesimo anno” Piusa XI. Jest uważany za propagatora i inspiratora przejścia od kapitalizmu do „społecznej gospodarki wolnorynkowej”, która jest obecnie realizowana w Niemczech. Niemiecki jezuita był też wielkim przyjacielem młodzieży, w której widział wielki potencjał buntu przeciw totalitarnej wizji państwa hitlerowskiego.
Ks. Delp nie ograniczał się tylko do swojej działalności filozoficzno-publicystycznej, ale także utrzymywał kontakty z działającymi w Monachium kręgami oporu związanymi z grupą skupioną wokół Moltkego. Po nieudanym zamachu na Hitlera większość członków Kręgu z Krzyżowej została aresztowana i stracona.
Jako niebezpieczny dla władz o. Delp został aresztowany 28 lipca 1944 r. w Monachium. W jednym z ostatnich grypsów więziennych pisał: „Podzielone Kościoły są historycznym balastem. Niech nigdy nie przynoszą wstydu Chrystusowi. Chrystus jest niepodzielony, prowadzi nas dziś do niego jego miłość”.
Przewieziony do Berlina-Plötzensee został skazany w procesie pokazowym i stracony 2 lutego 1945 r. Jego prochy zostały rozsypane na berlińskim cmentarzu, gdyż – zgodnie z rozporządzeniem marszałka Göringa – członkowie ruchu oporu nie mogli mieć grobów ani też innych miejsc pamięci.
Ks. Delp nigdy nie został zapomniany. Konferencja Biskupów Niemieckich w okolicznościowym oświadczeniu pokreśliła, że kapłan w wielu kwestiach wyprzedził swoje czasy. „Jest on cenną inspiracją, zwłaszcza dzisiaj: poprzez swoją autorefleksję, zaufanie Bogu i determinację” – stwierdził przewodniczący niemieckiej komisji Iustitia et Pax, arcybiskup Udo Bentz. „Nie zadowalał się samouspokajaniem, lecz do samego końca trzymał się tego, by nie dać się zawładnąć przez przemoc, kłamstwo i nienawiść”.
Ponadto zaplanowano szereg wydarzeń upamiętniających rocznicę. W dwóch kościołach pamięci, które znajdują się na terenie dawnego nazistowskiego miejsca kaźni Plötzensee, odbywa się seria wydarzeń poświęconych osobom Moltkego i ks. Delpa. Centralne nabożeństwo żałobne będzie transmitować 2 lutego rozgłośnia Deutschlandfunk.