W Salezjańskim Instytucie w Turynie-Valsalice została odsłonięta tablica upamiętniająca polskiego salezjanina ks. Augusta Czartoryskiego (Paryż, 2 sierpnia 1858 – Alassio, 8 kwietnia 1893), który jako nowicjusz, właśnie w 1886 roku, odbywał formację w domu na Valsalice.
Bardzo niezwykła jest historia jego powołania. Pochodził z rodziny arystokratycznej, był wnukiem księcia Adama, zwanego “polskim niekoronowanym królem”, którego, po powstaniu listopadowym w 1830 roku, spotkał los wygnańca. W rezydencji rodziny Czartoryskich, w Hotelu Lambert w Paryżu, August został wcześnie osierocony przez matkę, która zmarła na gruźlicę; tą chorobą, niestety, zaraził się również on. Chrzestnymi Augusta byli król i królowa Hiszpanii, jako że August był synem ich córki Marii Amparo Munoz z Vista Alegre.
Przez wiele lat jego nauczycielem był Józef Kalinowski, szef Wydziału Wojny w Wydziale Wykonawczym na Litwie w czasie powstania styczniowego w 1831 roku. Wpływ, jaki wywarł ten nadzwyczajny człowiek, przyszły karmelita, ojciec Rafał, dzisiaj święty, nie tylko wzmocnił patriotyzm Augusta Czartoryskiego, ale wzbudził także w nim wrażliwość religijną, kształtując go duchowo.
Pragnieniu Augusta, który chciał zostać kapłanem, przez wiele lat sprzeciwiał się jego ojciec. Ale August, chociaż słaby fizycznie, był nieugięty i ostatecznie uzyskał pozwolenie na wstąpienie do nowego zgromadzenia zakonnego: Salezjanów Księdza Bosko, ponieważ ten wielokrotnie miał możliwość spotkania w Paryżu Świętego Młodzieży i był pod jego wielkim wrażeniem.
Przybył do Turynu w 1886 roku, ale początkowo Ksiądz Bosko nie chciał się zgodzić na jego wstąpienie do Towarzystwa Salezjańskiego, biorąc pod uwagę jego słabe zdrowie. Jednak niedługo potem, za radą papieża Leona XIII, przyjął go i od tej chwili relacje między nimi były bardzo serdeczne.
Wstąpił do nowicjatu na Valsalice i otrzymał sutannę od Księdza Bosko w dniu wspomnienia Maryi Wspomożycielki, 24 listopada 1887 roku. Dwa miesiące potem umarł Ksiądz Bosko i August, właśnie przy jego grobie, złożył śluby zakonne. Z powodu złego stanu zdrowia został przeniesiony do Ligurii i w San Remo w dniu 2 kwietnia 1892 roku został wyświęcony na kapłana. Zmarł 8 kwietnia 1893 r. w Alassio, w wieku zaledwie 34 lat. Jego ciało spoczywa w salezjańskim kościele w Przemyślu.
Został beatyfikowany 25 kwietnia 2004 roku przez Jana Pawła II.
To dzięki temu, że August wstąpił do zgromadzenia salezjańskiego, salezjanami zostało również wielu innych młodych Polaków, a wśród nich kardynał August Hlond, który został Prymasem Polski.
W uroczystości, która odbyła się w niedzielę, 26 września, a na którą złożyły się Msza św. odprawiona w kościele Instytutu, a następnie odsłonięcie tablicy pamiątkowej na podwórzu, uczestniczyli: p. Wojciech Bakun, prezydent Przemyśla, ks. Marek Chrzan dyrektor Instytutu Teologicznego Crocetta w Turynie, ks. Bogdan Nowak, dyrektor salezjańskiego domu w Przemyślu, ks. Marek Kaczmarczyk proboszcz parafii Przemyśl Lipowica, Adrianna Siennicka, konsul generalny Polski w Mediolanie; Elżbieta Grzyb, prezes Ogniska Polskiego w Turynie; inż. Fabrizio Cellino, fundator tablicy, a także niektórzy członkowie rodziny Czartoryskich.
Medalion z brązu w centrum tablicy z wizerunkiem błogosławioneego jest dziełem turyńskiego rzeźbiarza Daniele Accossato.
Za: www.sdb.org.pl
