Profesor Jerzy Kłoczowski – wybitny historyk mediewista – odebrał 31 marca w Lublinie Medal Świętego Jacka, przyznawany przez Polską Prowincję Dominikanów osobom szczególnie zasłużonym dla zakonu.
O. Krzysztof Popławski, prowincjał Polskiej Prowincji Dominikanów wręczając odznaczenie zauważył, że każdy kandydat wstępujący do nowicjatu dominikańskiego otrzymuje listę lektur, wśród których jest książka prof. Kłoczowskiego „Od pustelni do wspólnoty”. Dodał też, że młodszy brat profesora, dominikanin o. Jan Andrzej Kłoczowski, swój podręcznik do filozofii religii zatytułował „Od samotności do wspólnoty”.
„Wspólnota z rodziną Kłoczowskich towarzyszy każdemu dominikaninowi od początku. Za tę wspólnotę chcieliśmy dziś podziękować” – powiedział o. Popławski, który jest jednocześnie przewodniczącym Kapituły Medalu Świętego Jacka.
Prowincjał wręczył też laureatowi Medal Świętego Wojciecha, przyznany mu przez kard. Dominika Dukę, dominikanina i prymasa Czech, „za szczególną, historyczną pracę dla Czeskiej Republiki, za obronę korzeni chrześcijańskich Europy na wzór Świętego Wojciecha, tych korzeni, które spajają Polskę i Czechy”.
„Związki moje z dominikanami są wyjątkowe” – przyznał dziękując za wyróżnienie prof. Kłoczowski. Podkreślił, że kontakty z dominikanami dały mu „pogłębione widzenie chrześcijaństwa i sensu służby”.
Zaznaczył, że dzieje dominikanów to dorobek naukowy 60 lat jego pracy, a miejsce braci kaznodziejów w historii Polski to ważny temat. „Kiedyś pisałem w księdze ku czci Bronisława Geremka o dominikanach i demokracji w Polsce. Oni wprowadzili zasady demokracji wewnątrzzakonnej, inne niż istniały poprzednio. W okresie «Solidarności» kursy, które dominikanie robili o swoim ustroju, pomagały w odkrywaniu demokracji” – wspomniał laureat.
Uroczystości rozpoczęła msza święta w bazylice dominikańskiej bazylice Relikwii Krzyża Świętego.Do klasztoru ojców dominikanów przybyli m.in. metropolita lubelski abp Stanisław Budzik, bp Bronisław Dembowski i prezydent miasta Krzysztof Żuk.
Sylwetkę laureata przybliżył o. Grzegorz Chrzanowski, Regens Polskiej Prowincji Dominikanów. Przypomniał, że urodzony w 1924 roku prof. Kłoczowski pochodzi z rodziny ziemiańskiej o bogatych tradycjach patriotycznych.
W trakcie powstania warszawskiego Jerzy Kłoczowski, dowódca plutonu w pułku „Baszta” przy komendzie głównej Armii Krajowej, w wyniku poniesionych ran stracił prawą rękę. W konspiracji jeszcze przed wybuchem powstania ukończył szkołę podchorążych. Po wojnie po uwolnieniu z obozu w Skierniewicach rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim.
„To w czasie studiów w Poznaniu zainteresowania jego skierowały się w stronę mediewistyki i zakonu dominikańskiego” – mówił o. Chrzanowski. W dominikańskim duszpasterstwie akademickim Jerzy Kłoczowski poznał też swoją żonę Krystynę.
Dominikanin przedstawił przebieg drogi naukowej laureata, który w 1950 roku rozpoczął współpracę naukową z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, w roku 1967 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1974 – zwyczajnego. W ciągu ponad pięćdziesięciu lat był tam kierownikiem Katedry Historii Średniowiecznej, kierownikiem Katedry Historii Kultury Polskiej, kierownikiem i twórcą Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, wieloletnim kierownikiem Sekcji Historii oraz dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych.
Prof. Kłoczowski był też przewodniczącym Międzynarodowej Federacji Instytutów Europy Środkowo-Wschodniej, przewodniczącym Polskiego Komitetu ds. UNESCO, członkiem Rady Wykonawczej UNESCO, wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Komisji Historii Porównawczej Kościołów, przewodniczącym Polskiej Komisji Historii Porównawczej Kościołów w Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Komitetu Wspólnego UNESCO i Międzynarodowego Komitetu Nauk Historycznych.
Laureat dominikańskiego odznaczenia jest członkiem szeregu towarzystw i stowarzyszeń naukowych, począwszy od Polskiej Akademii Umiejętności. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Orderem Orła Białego. Doktor honoris causa Uniwersytetu w Grodnie, Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, Wolnego Uniwersytetu w Berlinie oraz Uniwersytetu Sorbona w Paryżu.
O dorobku naukowym bohatera wydarzenia mówił prof. Jerzy Wyrozumski z Polskiej Akademii Umiejętności. „Czy Jerzy Kłoczowski, żołnierz AK, dowódca o wysokim wojskowym morale, walczący z nazistowskim barbarzyństwem, tracący rękę, to nie ten sam Jerzy Kłoczowski, który na różne sposoby przeciwstawiał się będzie barbarzyństwu totalitarnego sytemu komunistycznego, zorganizuje Klub Inteligencji Katolickiej w warunkach programowej ateizacji, włączy się czynnie w wielki ruchu Solidarności i zostanie w nim czynny także po jego delegalizacji?” – pytał prof. Wyrozumski.
Przypomniał, że prof. Kłoczowski „wiedziony instynktem obywatelskim” znalazł się w kręgu doradców Lecha Wałęsy i pełnił urząd senatora.
„Syntetyzowanie dziejów staje się intelektualną potrzebą Jerzego Kłoczowskiego. Pozwalała mu na to ogromna erudycja” – mówił prof. Wyrozumski. Wspomniał o znaczących dziełach historyka, m.in. dwutomowej syntezie dziejów chrześcijaństwa polskiego, wydanej w Paryżu w latach 1987-91. Jego zdaniem książka „Dzieje polskiego chrześcijaństwa” stała się „pomnikiem wielowiekowego dziedzictwa Polski”.
Jerzy Kłoczowski jest autorem i redaktorem około tysiąca publikacji z zakresu historii, z czego 100 poświęconych jest dominikanom. Jego najważniejsze dzieła to: „Dominikanie na Śląsku w XIII-XIV wieku”; „Wspólnoty chrześcijańskie”; „Chrześcijaństwo w Polsce”, „Europa Słowiańska w XIV-XV wieku”, „Dzieje polskiego chrześcijaństwa”, „Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza”, „Historia Polski od czasów najdawniejszych do końca XV wieku”, „Europa – chrześcijańskie korzenie”.
Medal Świętego Jacka to honorowe odznaczenie, ustanowione w 1998 roku przez Polską Prowincję Dominikanów dla wyróżnienia „przyjaciół i dobrodziejów” zasłużonych dla dominikanów w Polsce. Jest to odlew z brązu w formie dwóch prostokątnych tabliczek o nieregularnych brzegach. Tabliczki są połączone dwoma zawiasami, tworząc rodzaj księgi lub dyptyk.
Na pierwszej stronie dyptyku widnieje płaskorzeźba dominikanina z otwartą księgą. Pod nim napis w języku łacińskim: „Vade praedica”. Na drugiej stronie dyptyku jest miejsce na inskrypcję gratulacyjną z nazwiskiem laureata. Na trzeciej stronie umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą Świętego Jacka idącego po wodach rzeki z monstrancją w lewej i figurą Matki Bożej w prawej ręce. Ostatnia strona zawiera stylizowany herb Odrowążów oraz napis w języku polskim: „Medal Świętego Jacka przyznawany przyjaciołom i dobrodziejom zasłużonym dla Polskiej Prowincji Dominikanów”.
Poprzedni laureaci Medalu Świętego Jacka” byli: kard. Franciszek Macharski, Marika i Antoon Van Vliet z Holandii, ks. prałat Kazimierz Piwowarski z organizacji „Kirche in Not” i prof. Zenon Kałuża, historyk doktryn średniowiecznych.
KAI/dominikanie.pl
