Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego
INSTRUKCJA DOTYCZĄCA KRAJOWYCH KONFERENCJI WYŻSZYCH PRZEŁOŻONYCH
Watykan, 29 sierpnia 2018 r.
Konferencje, które powstały już w latach 50. z inicjatywy Kongregacji ds. Zakonników, w oparciu o nauczanie papieża Piusa XII, były następnie wspierane i umacniane w swoim charakterze przez odrębne dokumenty soborowe i posoborowe (por. Christus Dominus 35,5; Perfectae Caritatis 23; Ad Gentes 33; Ecclesiae Sanctae, IX, 42-43; Mutuae Relationes 21, 61-67; Regimini Ecclesiae Universae 73 S 5; Pastor Bonus 109, Vita Consecrata, 50-53). Następnie kanony 708-709 obecnego Kodeksu Prawa Kanonicznego, uregulowały i określiły dokładniej ich naturę, kompetencje i zakres ich działalność.
Przestrzenią życiową Konferencji jest komunia kościelna, dlatego powinny one jasno przedstawiać rolę życia konsekrowanego w Kościele, także w odniesieniu do innych powołań; przyjmować jako bogactwo charyzmaty różnych Instytutów; posiadać odpowiednią wiedzę na temat natury i misji każdej formy życia konsekrowanego. W tym kontekście Konferencje, starając się zrozumieć zamysł Boży ukryty w obecnych doświadczeniach historii, aby lepiej na niego odpowiedzieć stosownymi działaniami apostolskimi (VC, 53), oferują współpracę w zakresie formacji członków, przygotowania formatorów, pogłębiania kwestii teologicznych, w owocnym dialogu z Pasterzami.
W ostatnich latach Konferencje przyczyniły się znacząco do odnowy życia konsekrowanego, tworząc rozbudowaną sieć relacji między różnymi Instytutami i próbując nowych form współpracy i wsparcia, zwłaszcza w dziedzinie formacji początkowej i ciągłej.
Umocnione pozytywnymi rezultatami, jakie często udaje się osiągnąć, Konferencje powinny obecnie podjąć działania mające na celu włączenie coraz większej liczby Instytutów do Konferencji, ze szczególnym uwzględnieniem Instytutów rodzimych; promowanie aktywnego i współodpowiedzialnego uczestnictwa wśród członków, zwłaszcza podczas Zebrań plenarnych; umacnianie drogi komunii z Konferencjami Episkopatu i z poszczególnymi Biskupami; pielęgnowanie możliwości poznania i spotkania między różnymi formami życia konsekrowanego; promowanie żywego poczucia Kościoła, autentycznej duchowości komunii i owocnej wymiany darów.
Po zwróceniu szczególnej uwagi na naturę i zadania Konferencji Wyższych Przełożonych oraz mając na względzie specyficzne problemy, które pojawiły się w niektórych krajach, niniejsza Dykasteria opracowała następujące Instrukcje, aby pomóc Konferencjom w ich misji, ułatwić ich posługę kościelną i uczynić ją bardziej skuteczną.
1. Specyfika posługi Konferencji wymaga jasności teologicznej i organizacyjnej, dlatego też Zebrania plenarne będą musiały podejmować tematy związane z ich tożsamością charyzmatyczną i wyzwaniami, które stawiają przed nimi dzisiejsza misja. Równie ważne jest, aby tematy te były opracowywane przez osoby będące w pełnej zgodności z Magisterium Kościoła.
2. Kolejnym celem Konferencji jest skuteczniejsza współpraca między poszczególnymi Instytutami dla dobra Kościoła (por. PC 23). Stąd potrzeba jedności i współpracy między Instytutami w celu rozwiązania najbardziej palących problemów i pilnych spraw, takich jak: promocja kultury powołaniowej, z którą ściśle związany jest temat rozeznawania powołania; formacja ciągła, z odpowiednimi Centrami lub Oddziałami; ochrona nieletnich na poziomie informacji, formacja w celu zapobiegania nadużyciom; animacja misyjna; refleksja, publikacja i rozpowszechnianie dokumentów Magisterium Kościoła; opieka i pomoc zdrowotna; konwencje z Kościołem lokalnym…. W tym celu wielką pomocą może być ustanowienie stałych lub okresowych komisji, w zależności od potrzeb, przy odpowiednich Centrach lub Oddziałach.
3. Zmniejszenie liczby zakonników doprowadziło do zamknięcia wielu wspólnot w różnych krajach. Równocześnie potrzeba formacji oraz dostęp do miejsc i narzędzi sprzyjających komunikacji, w tym komunikacji cyfrowej, doprowadziły często do koncentracji zakonników i zakonnic w dużych aglomeracjach miejskich. Są to nowe sytuacje, które wymagają rozeznania, aby z wielkim duchem misyjnym i hojnością apostolską odpowiedzieć na potrzebę właściwego rozmieszczenia „robotników Ewangelii” w danym kraju lub na danym terytorium.
4. Funkcja wspierania wzrostu komunii i wypełniania misji Kościoła wymaga stałego dialogu, ożywionego miłością, z Konferencjami Episkopatów i poszczególnymi biskupami. Niewątpliwie wskazane jest, aby istniały Komisje Mieszane i inne miejsca dyskusji, ale przede wszystkim należy pielęgnować pragnienie prawdziwej komunii, przekładając na konkretne gesty takie słowa jak wzajemność, informacja, dialog, uczestnictwo, współpraca, pomocniczość i współodpowiedzialność.
5. Konferencje powinny pozostawać w kontakcie z Przedstawicielami Papieskimi: informować ich o wszelkich sprawach o znaczeniu religijnym lub kościelnym; zapraszać Nuncjusza na Zebrania plenarne Konferencji w odpowiednim czasie; za pośrednictwem Nuncjusza przesyłać dokumenty przeznaczone dla tej Dykasterii.
Podtrzymują także stałe relacje z tą Dykasterią poprzez: zapraszanie przedstawicieli Dykasterii na Zebrania plenarne; przesyłanie do Dykasterii akt Zebrania plenarnego (w przypadku wyborów, przekazanie nazwiska Przewodniczącego i członków Konsulty, wraz z nazwami Instytutów do których przynależą) oraz innej dokumentacji, która pozwala na poznanie życia zakonnego w danym kraju; zachęcanie do dialogu; dzielenie się problemami w celu wspólnego poszukiwania rozwiązań.
6. W celu wspierania komunii kościelnej i uniknięcia ewentualnych konfliktów instytucjonalnych, Konferencje Wyższych Przełożonych nie powinny wydawać oświadczeń lub komunikatów, które miałyby wpływ na życie duszpasterskie kraju. W szczególnych przypadkach lub w sytuacjach trudnych Przewodniczący Konferencji, ewentualnie w towarzystwie Wiceprzewodniczącego lub jednego z Konsultorów, spotyka się z Przełożonymi Dykasterii, aby poinformować ich o sytuacji Konferencji lub zająć się konkretnymi problemami.
Stosowne wydaje się również zaznaczyć, że:
a. członkami Konferencji są Przełożeni wyżsi Instytutów zakonnych i Stowarzyszeń życia apostolskiego, które uzyskały prawne zatwierdzenie jako instytuty na prawie diecezjalnym lub papieskim. Stowarzyszenia, które chcą się stać instytutami życia konsekrowanego, mogą być ewentualnie zaproszone do udziału w niektórych momentach formacyjnych;
b. przełożeni są członkami Konferencji na mocy swojego urzędu, a nie jako przedstawiciele Instytutu: w konsekwencji, jeśli w tym samym kraju jest kilku Przełożonych wyższych tego samego Instytutu, wszyscy mają prawo być pełnoprawnymi członkami (tzn. z głosem czynnym i biernym) Konferencji.
Natomiast, gdy dany Instytut nie ma w kraju Przełożonego wyższego, to wówczas tenże może mianować swojego stałego delegata dla tego okręgu;
c. z reguły na Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego należy wybrać urzędującego Przełożonego wyższego, natomiast stali delegaci mogą być członkami Konsulty.
Mając nadzieję, że propozycje te będą przydatne dla dobra życia zakonnego i jego misji w Kościele, niniejsza Dykasteria pozostaje do dyspozycji w przypadku jakichkolwiek wyjaśnień lub prośby o pomoc, w celu jak najlepszego wspierania posługi animacji i komunii między Konferencjami.
João Braz Card. de Aviz,
Prefekt
+ José Rodríguez Carballo, OFM,
Arcybiskup Sekretarz
Tłumaczenie Kongregacji
Copyright © Dykasterium ds. Komunikacji – Libreria Editrice Vaticana