Ludzie: Brat Bernard – zegarmistrz, konstruktor, czciciel Niepokalanej

Razem z bratem Wawrzyńcem Podwapińskim OFMConv tworzył duet słynnych polskich zegarmistrzów. Żył w katach 1918-2002, był jednym z najwybitniejszych zakonników w historii Niepokalanowa.

Stanisław Bartnik, późniejszy brat Bernard, urodził się 11 marca 1918 roku w Rudnikach koło Częstochowy, w rodzinie rzemieślniczej. Od najmłodszych lat miał zamiłowanie do majsterkowania i techniki. Pasję tę przejął po ojcu, który prowadził warsztat mechaniczny wytwarzający proste maszyny rolnicze.

Średnią szkołę techniczną ukończył z opinią wyjątkowo zdolnego ucznia. Początkowo zamierzał podjąć studia politechniczne, ale zmienił te plany i wstąpił do zakonu franciszkanów. Został przyjęty do klasztoru w Niepokalanowie, gdzie otrzymał zakonne imiona Bernard Maria. Zetknął się tam ze starszym od siebie zakonnikiem bratem Wawrzyńcem Podwapińskim (1903-1983), znanym zegarmistrzem i autorem pierwszych tomów podręcznika pt. "Zegarmistrzostwo". Brat Bernard został jego pomocnikiem.

Warto przytoczyć interesującą wypowiedź brata W. Podwapińskiego, który tak wspominał brata B. Bartnika: "Był rok 1946. Przybył do Niepokalanowa nowy kandydat. Wobec nobliwego wyglądu zainteresowałem się nim. Okazało się, że to technik-konstruktor po dwuletnim już stażu pracy zawodowej. Wybierał się na politechnikę, ale Niepokalana wzbudziła w nim powołanie zakonne. Na początek zrobił mi kilka rysunków do tomu I ‘Zegarmistrzostwa’.

Po dwóch latach wystarałem się u przełożonych o stały przydział młodego zakonnika, o nowym imieniu zakonnym, brata Bernarda, do redakcji. Był to szczęśliwy i korzystny ‘nabytek’. Szybko opanował teorię i konstrukcję zegarów, tak że od IV tomu już grał pierwsze skrzypce w naszej redakcji. Obecnie zaś jest czynnikiem decydującym, jako mądrzejszy technicznie ode mnie".

W 1963 roku brat Bernard uzyskał dyplom mistrza w zawodzie zegarmistrzowskim. Był współautorem monumentalnego, dwunastotomowego dzieła pt. "Zegarmistrzostwo", począwszy od tomu czwartego miał wiodący udział w opracowywaniu kolejnych części. Ze względu na szacunek dla brata Podwapińskiego, inicjatora tego dzieła i autora jego koncepcji, na okładkach widnieją jako współautorzy bracia Bartnik i Podwapiński.

Ostatnie trzy tomy "Zegarmistrzostwa" ukazały się już po śmierci brata W. Podwapińskiego: "Zegary elektryczne zespołowe" (t. X, 1980 r.), "Zegary i zegarki specjalne – konstrukcja, działanie i naprawa" (t. XI, 1985 r.) oraz "Ilustrowany słownik zegarmistrzowski" (t. XII, 1990 r.). W 1992 roku brat Bartnik wydał całkowicie zmieniony tom IX, nadał mu tytuł "Zegary i zegarki elektryczne i elektroniczne". Pierwsze wydanie tego tomu ukazało się w 1974 roku i nosiło tytuł "Elektryczne czasomierze pojedyncze".

W swoim dorobku pisarskim brat Bernard miał ponadto dwutomowy podręcznik zegarmistrzostwa dla zasadniczych szkół zawodowych, napisany w 1976 roku. Ze względu na szacunek dla brata Podwapińskiego, jego nazwisko również widnieje na okładce tego podręcznika. Oprócz książek, brat Bernard był autorem kilkunastu publikacji w prasie technicznej i fachowej, wygłosił wiele prelekcji i odczytów poświęconych zegarmistrzostwu.

Uczestniczył w konferencjach naukowo-technicznych w Polsce i zagranicą, m.in. brał udział w 1979 roku w Międzynarodowym Kongresie Chronometrycznym w Genewie. Współpracował z instytucjami związanymi z techniką zegarową w Łodzi i w Toruniu oraz z ośrodkami naukowo-badawczymi, m.in. z Przemysłowym Instytutem Automatyki i Pomiarów w Warszawie, Instytutem Konstrukcji Przyrządów Precyzyjnych i Optycznych Politechniki Warszawskiej. Miał kontakty również z ośrodkami zagranicznymi, w tym z Instytutem Techniki Zegarowej Uniwersytetu Technicznego w Sztuttgarcie.

Brat Bartnik był honorowym członkiem warszawskiego Cechu Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników. Został odznaczony w 1981 roku Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1986 – Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jednym z wielu odznaczeń, jakie otrzymał, był przyznany w 1987 roku Złoty Medal im. Jana Kilińskiego, jest to najwyższe wyróżnienie za zasługi dla polskiego rzemiosła.

Brat Bernard Maria Stanisław Bartnik zmarł 14 marca 2002 roku i został pochowany na cmentarzu klasztornym w Niepokalanowie.

za: www.franciszkanie.pl

Wpisy powiązane

Niepokalanów: XXX Międzynarodowy Katolicki Festiwal Filmów i Multimediów

Piknik kapucyński w Stalowej Woli

Dziękczynienie za pontyfikat u franciszkanów w Krakowie