Kanonicy Regularni

Wizytator
ul. Bożego Ciała 26
31-059 Kraków
tel., fax. (0-12) 430- 60-07
e-mail: wizytator@kanonicy.pl
strona internetowa: www.kanonicy.pl

Daty powstania Zakonu nie da się ustalić jednoznacznie. Jego początków należy szukać w tzw. wspólnotach kleryckich powstających w Kościele w IV wieku z inicjatywy różnych biskupów i wzorowanych na ideale życia zaprowadzonego i praktykowanego przez Apostołów w Kościele Jerozolimskim.

Wspólnot takich było wiele i prawie we wszystkich prowincjach kościelnych. Największe jednak znamię wycisnęła na historii Kościoła wspólnota zorganizowana po 395 roku w Hipponie przez św.Augustyna. Właśnie do niej, do jej koncepcji i formy, odwoływały się wszystkie później podejmowane próby życia duchownych nie związanych z kręgami czy ośrodkami życia monastycznego.

Początkowo ta struktura kościelna, znana pod nazwą "kanonicy" była strukturą wyłącznie diecezjalną; byli to duchowni przynależący do jakiegoś kościoła lokalnego, do prezbiterium podlegającego biskupowi, w odróżnieniu od duchownych obsługujących kościoły prywatne. Stopniowo jednak ten ideał wybitnie kapłański i diecezjalny zaczął przybierać formy zakonne.

Zupełnie nowa era otwarła się przed instytucją życia kanoniczego w XI wieku, w następstwie reformy gregoriańskiej. Ruch gregoriański zdołał przekonać część kanoników do reformy życia w oparciu o Regułę św. Augustyna. Powrócono w ten sposób do życia wspólnego "bez własności", ale w ten sposób doszło również do rozłamu instytucji na kanoników "regularnych" i "świeckich". Wspólnoty kanonicze, które przyjęły reformę według wytycznych Synodu Laterańskiego (1059) zaczęto nazywać "regularnymi", kanoników zaś, którzy nie przyjęli życia wspólnego "bez własności", ale zachowali oficjum kultu Bożego, zaczęto nazywać "świeckimi".

Zakon Kanoników Regularnych został urzędowo uznany przez papieża Mikołaja II w roku 1062. W XII wieku, po przyjęciu Reguły św.Augustyna, Zakon przyjął oficjalną nazwę "Ordo Canonicus Sancti Augustini" (Zakon kanoniczy św. Augustyna).

Augustyn urodził się 13 listopada 354 roku w Tagaście, w Algierii. W szkołach Tagasty, Madaury i Kartaginy zyskuje kolejno stopnie: litterator, grammaticus i wreszcie rhetor. Jako nauczyciel retoryki pracuje w Kartaginie, w Rzymie, w Mediolanie. Naucza przez 12 lat. W tych latach staje się namiętnym poszukiwaczem prawdy i miłości. Szybko schodzi jednak na bezdroża.

W roku 373 pod wpływem lektury Cycerona "Hortensius" budzi się w jego sercu tęsknota za nieśmiertelną prawdą. Pierwszy krok okazuje się fatalny: przyjmuje i pociąga za sobą uczniów do manicheizmu. W roku 386 spędza ferie u swego przyjaciela Verecundusa w Cassiciacum pod Mediolanem. Pilnie słucha kazań św.Ambrożego, nawraca się. Znowu pociąga za sobą przyjaciół i na Wielkanoc 24/25 kwietnia roku 387 przyjmuje wraz ze swym synem Adeodatem i przyjacielem Alipiusem chrzest św. Sprawia tym ogromną radość swej matce Monice.

Jak gdyby urodzony z predyspozycją do życia wspólnego w bratniej miłości, po powrocie do Tagasty, sprzedaje majątek i realizuje swe dawne marzenie o założeniu czegoś w rodzaju klasztoru-akademii. Przeżył 3 lata w tej wspólnocie (388-391). Zyskuje rozgłos. Niemal porwany w czasie podróży, zostaje wyświęcony na kapłana.

Od razu zakłada w ogrodzie biskupa Veleriusa, przy Basilica Pacis, klasztor dla świeckich przyjaciół. W roku 395 zostaje biskupem Hippony. Tym razem przemienia swą siedzibę biskupią na klasztor dla księży: pisze dla nich ok. roku 397 regułę.

Augustyn ujął krótko swe zasadnicze poglądy: ksiądz ślubował świętość i stan duchowny, "sanctitatem et clericatum"; świętość wewnętrzną, a stan duchowny – dla ludu. Innymi słowy: ksiądz jest zobowiązany do pracy duszpasterskiej, której podstawą winna być wewnętrzna świętość; do niej prowadzi życie wspólne.

Równie krótko można ująć rolę św.Augustyna: natchnienie i wzór życia wspólnego duszpasterzy, kleru. Jest zakonodawcą przez podanie reguły, kanonu życia kleru. Św. Augustyn zmarł 28 sierpnia roku 430, podczas oblężenia Hippony przez Wandalów. W roku 725 przeniesiono jego relikwie z Sardynii do Pawii i złożono w bazylice S.Pietro in Ciel d’Oro.